Medžlis Islamske zajednice (MIZ) Sarajevo je povodom Dana džamija u haremu Bakr-babine džamije u Sarajevu organizirao okrugli sto pod nazivom “Porušene sarajevske džamije”.
Na okruglom stolu su govorili dr. Abdulgafar-ef. Velić, glavni imam Medžlisa Sarajevo, dr. Samed Omerdić, rukovodilac Službe za vjerske poslove i obrazovanje Muftijstva sarajevskog, Adnan Muftarević, arheolog i muzejski savjetnik, te hafiz Emir-ef. Čiča, imam Bakr-babine džamije.
MIZ Sarajevo je ciljano odabrao lokalitet Bakr-babine džamije za održavanje ovog okruglog stola, s obzirom na to da je spomenuta džamija porušena prije sto godina.
– Nakon što je Bakr-babina džamija porušena, ona je pretvorena u park, At-mejdan, a nakon toga je spomenuti park u doba Kraljevine SHS nazvan Parkom cara Dušana. Slična je bila sudbina i drugih poznatih sarajevskih džamija s druge strane Miljacke – kazao je dr. Velić.
Podsjetio je da je jedna od takvih džamija i džamija Ćemaluša, koja se nalazila u blizini današnje Vječne vatre, velika i reprezentativna sarajevska džamija koja je srušena 1939. godine.
– Večeras govorimo i o Skender-pašinoj džamiji, najstarijoj sarajevskoj potkupolnoj džamiji, čije je rušenje počelo između dva svjetska rata, a u potpunosti je srušena 1967. godine. Nije to davno bilo kada su rušene sarajevske džamije. Samo u užoj gradskoj zoni su srušene 32 džamije – naveo je glavni imam MIZ Sarajevo dr. Abdulgafar-ef. Velić.
Istakao je kako nije davno bilo kad su rušene sarajevske džamije, ali da je prošlo dovoljno vremena da mlađe generacije ne znaju da se ispod nekih centralnih sarajevskih lokacija ili parkova nalaze ostaci i temelji brojnih džamija.
– Govorimo, svakako, i o protekloj agresiji na Bosnu i Hercegovinu, kada su se džamije planski i sistemski rušile i uništavale. Gotovo sve džamije do kojih je agresor mogao doći su porušene. Do onih do kojih nije mogao doći, njih je gađao artiljerijom. Preostale džamije su, također, znatno oštećene. Brojne sarajevske džamije su, naprimjer, dosta oštećene tokom granatiranja. Gazi Husrev-begova džamija je pogođena projektilima više od 100 puta. Slično se dešavalo sa Ferhadijom i Carevom džamijom. Govorimo večeras o džamijama u svim dijelovima Bosne i Hercegovine, a koje su porušene ili oštećene. Sve te džamije su mjesta naše pobjede – rekao je efendija Velić.
Adnan Muftarević, arheolog i muzejski savjetnik, istakao je kako se kompleks Bakr-babine džamije nalazi u dijelu Sarajeva koji je cijeli bio pod zemljom nakon što je ova džamija porušena.
– To nam sve govori u kakvom su se stanju nalazile džamije Sarajeva, ali i cijele Bosne i Hercegovine, pa i samog Balkana. Mnogobrojne džamije sada stoje na svom mjestu, zahvaljujući dobrim ljudima i džematlijama. Na brojnim mjestima gdje su džemati bili slabi, a posebno u vrijeme Kraljevine SHS i SFRJ, džamije nisu uspjele da budu sačuvane. Takav je slučaj sa Muderris Sulejmanovom džamijom, sa Duda-hanuminom džamijom, sa šah Didarinom džamijom, kao i brojnim drugim džamijama u Sarajevu. Prolazimo pored zgrada koje se nalaze na njihovom mjestu, prolazimo pored parkinga i parkova koji se nalaze na njihovom mjestu. Uprkos svemu, nadam se da će neke od njih ugledati svjetlo dana – poručio je Muftarević.
Odlukom Rijaseta Islamske zajednice u Bosni i Hercegovini 7. maj se obilježava kao Dan džamija, koji simbolički podsjeća na stradanje, potpuno rušenje ili oštećenje velikog broja džamija, mesdžida i drugih vakufskih objekata tokom agresije na BiH od 1992. do 1995. godine.
U noći sa 6. na 7. maj 1993. godine, nakon 414 godina postojanja, minirana je i do temelja srušena jedna od najznačajnijih džamija u Bosni i Hercegovini, čuvena banjalučka Ferhadija. Ubrzo zatim, minirani ostaci džamije odvezeni su na gradsku deponiju, a dio je bačen u jezero Karanovac, čime je nedvojbeno potvrđena planska i sistematska aktivnost realizacije zločina urbicida.
Vojska RS, potpomognuta snagama iz Srbije, srušila je u BiH 534 džamije, a ekstremisti Hrvatskog vijeća obrane (HVO) još njih 80. Uništeno je ili oštećeno više od 80 posto od 1.144 džamija koliko ih je prije agresije bilo na prostoru Bosne i Hercegovine.
