Na sjednici Komisije za očuvanje nacionalnih spomenika BiH predsjednik Komisije Radoje Vidović i članovi Goran Milojević i Amir Pašić donijeli su odluku o proglašenju Tabačkog (Hadži Osmanovog) mesdžida u Sarajevu nacionalnim spomenikom BiH. Proglašenje Tabačkog mesdžida nacionalnim spomenikom Bosne i Hercegovine znači da se država obavezala na njegovu zaštitu i brigu o autentičnom zgledu, zakonsku i pravnu regulativu u toku adaptacije, restauracije, obnove u slučaju oštećenja, i sl. Ipak, aktivnu ulogu i obavezu u obnavljanju i održavanju ovakvih objekata ima Islamska zajednica kao domaćin putem Vakufske direkcije, medžlisa i džemata.
Tabački mesdžid je sagrađen 1591. godine od Hadži Osmana po kojem je u to vrijeme nosio naziv – Hadži Osmanov mesdžid. Mesdžid je nekad kasnije dobio ime Tabački mesdžid po tabacima-zanatlijama kožarima s desne obale Miljacke koji su bili njegovi najčešći posjetioci. U mnogo mjesta u BiH su ljudi koji su se tim poslovima bavili sagradili posebne mesdžide u kojima su vršili svoje vjerske obaveze, trudeći se da neugodnim mirisom ne ometaju druge. Takve mesdžide imamo i u drugim gradovima u BiH a obično su građeni u blizini rijeka.
Mesdžid je zapaljen za vrijeme prodora Eugena Savojskog u BiH i ponovno obnovljen od vrijednih vakifa među kojima su najpoznatiji Mehmed- aga Burić i Salih-aga Smajlagića, koji su oplemenili hajrat sa dodatnim prostorom na Baščaršiji od kojeg se trebao održavati, ali je zadržao naziv po prvom vakifu Hadži Osmanu i Tabački po džematlijama. Mesdžid spominje i Evlija Čelebija koji je, tako, zapisao: “U Sarajevu ima stotinu mesdžida. Hadži-Osmanov mesdžid koji se nalazi više Careve ćuprije, krcat je mnoštvom posjetilaca više nego ijedan drugi.”
Na samoj zgradi je napisan tarih: “Hadži-Osman je za Božiju ljubav podigao ovu građevinu, dom studenata. Neka mu Bog olakša put u Džennet.” Namjera je vakifa, očito, bila da se mesdžid koristi u svrhu edukacije mladih, pa su u njemu još u osmanskom vaktu bila organizirana sedmična predavanja iz tefsira i hadisa. Posebno važnu ulogu je imao 80tih godina gdje su se okupljali studenti i organizirali razgovore, predavanja i druženja različitim povodima i temama. Ove aktivnosti su posebno apostrofirane kao inkriminirajuće u presudi muslimanskim intelektualcima u Sarajevskom procesu. Poslije rata su ponovno pokrenute omladinske edukativne aktivnosti i manje-više neprekinute do danas.
Dugi niz godina u Tabačkom mesdžidu se teravih-namaz klanja hatmom, a predvodi ga dr. hafiz Muhamed-ef. Čajlaković.
